กำแพงชายแดนไม่ใช่แค่ตั้งใจ! “อ.ปานเทพ” เตือนแรง ถ้ายังไม่ปลดล็อก MOU 2543 สร้างจริงมีสิทธิ์โดนฟ้อง

=
ประเด็นการเมืองร้อนแรงขึ้นอีกครั้ง หลังแนวคิด “สร้างกำแพงชายแดนไทย–กัมพูชา” ถูกหยิบยกขึ้นมาเป็นนโยบายเชิงความมั่นคง โดย อนุทิน ชาญวีรกูล ชูภาพการเสริมทัพและสร้างแนวป้องกันถาวรเพื่อปกป้องอธิปไตยของประเทศ อย่างไรก็ตาม แนวคิดดังกล่าวถูกตั้งคำถามอย่างหนักจากนักวิชาการด้านกฎหมายและการเมือง โดยเฉพาะ ปานเทพ พัวพงษ์พันธ์ ที่ออกมาเตือนว่า หากเดินหน้าสร้างกำแพงในเวลานี้ อาจเข้าข่ายผิดข้อตกลงระหว่างประเทศอย่างชัดเจน

อ.ปานเทพชี้ว่า ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ “อยากสร้างหรือไม่อยากสร้าง” แต่คือกรอบกฎหมายที่ยังผูกมัดประเทศไทยอยู่ โดยเฉพาะบันทึกความเข้าใจว่าด้วยการสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนไทย–กัมพูชา ปี 2543 หรือที่รู้จักกันในชื่อ MOU 2543 ซึ่งมี “ข้อ 5” กำหนดชัดเจนว่า ทั้งสองฝ่ายต้องงดเว้นการดำเนินการใดๆ ที่อาจเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่หรือสถานะของแนวชายแดนก่อนการปักปันเขตแดนแล้วเสร็จ

ตามมุมมองของอ.ปานเทพ การสร้างกำแพงถาวรถือเป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่อย่างมีนัยสำคัญ และอาจถูกอีกฝ่ายนำไปใช้เป็นหลักฐานในการฟ้องร้องหรือประท้วงในเวทีระหว่างประเทศได้ทันที เขาระบุว่า ต่อให้มีเหตุผลด้านความมั่นคงหรือการป้องกันประเทศ ก็ไม่อาจอ้างข้ามพันธกรณีที่ไทยได้ลงนามไว้แล้ว

ด้วยเหตุนี้ เขาจึงสรุปตรงไปตรงมาว่า “ทางเดียว” ที่จะเปิดทางให้การสร้างกำแพงชายแดนทำได้โดยไม่เสี่ยงทางกฎหมาย คือการยกเลิกหรือฉีก MOU 2543 ให้สิ้นซากเสียก่อน ซึ่งเป็นการตัดสินใจระดับนโยบายที่ต้องอาศัยความกล้าทางการเมืองสูง และต้องชั่งน้ำหนักผลกระทบทางการทูตอย่างรอบคอบ

นักวิเคราะห์การเมืองมองว่า ประเด็นนี้สะท้อนความตึงเครียดระหว่าง “นโยบายหาเสียง” กับ “ข้อจำกัดทางกฎหมายระหว่างประเทศ” อย่างชัดเจน เพราะแม้แนวคิดสร้างกำแพงจะตอบโจทย์ความรู้สึกด้านความมั่นคงของประชาชนบางส่วน แต่ในทางปฏิบัติกลับเต็มไปด้วยกับดักทางกฎหมายและการทูต หากไม่เคลียร์กรอบเดิมให้ชัดเจนก่อน

ท้ายที่สุด ประเด็นกำแพงชายแดนจึงไม่ใช่แค่เรื่องการก่อสร้าง แต่คือคำถามใหญ่ต่อทิศทางนโยบายต่างประเทศของไทย ว่าจะเลือกเดินเกมแข็งหรือรักษากติกาที่ผูกพันมานาน และใครจะเป็นผู้รับผิดชอบ หากการตัดสินใจนั้นนำไปสู่ข้อพิพาทระดับประเทศ